ویژگی کلیشه های چاپ سیلک جزوء آن دسته از مواردی است که در هنگام سفارش چاپ باید به آن دقت کنید.
اثاث کار چاپ کیسه پارچه ای یا پلاستیکی به کمک کلیشه ها به این شکل است ابتدا رنگ برروی کلیشه ها کمک قلمو و یا کاردک کشید می شود. سپس با قرار دادن و فشار این کلیشه ها برروی پارچه و پلاستیک عمل چاپ انجام می شود به دلیل این که برروی این کلیشه برآمدگی و فرو رفتگی هایی وجود دارد عمل چاپ انواع تصاویر به راحتی صورت می گیرد.
در استفاده از کلیشه ها باید به مقدار رنگ توجه کرد تا رنگ به مقدار زیاد برروی پارچه قرار نگیرد زیرا این مورد می تواند باعث شود کیفیت چاپ خوب بدست نیاید و عملا رنگ های قسمت های مختلف با یکدیگر ترکیب شوند و باعث شوند تا تصویر درستی ایجاد نشود.
جایگاه کلیشه ها در صنعت چاپ سیلک
این نوع چاپ یعنی چاپ سیلک در بین هنرمندان نیز از جایگاه خوبی برخوردار است و در اصطلاح هنری از چاپ سیلک با عنوان سری گرافی یاد می شود. امروزه به دلیل دیجیتالی شده بسیاری از چاپ ها استفاده از کلیشه زیاد منصوخ نمی باشد ولی در برخی از کارها استفاده از کلیشه ها به ویژه کلیشه های فلزی از نظر هزینه و کیفیت چاپ بسیار مناسب و مقرون به صرفه می باشد. به همین دلیل هم همیشه پیشنهاد می شود تا از این نوع چاپ برای کارهایی که ترکیب رنگ کمی دارند استفاده شود.
امروزه کلیشه ها در بسیاری از کارهای چاپی مورد استفاده قرار می گیرد زیرا این کلیشه ها در انواع مختلفی موجود می باشند. برخی از این کلیشه ها پلاستیکی بوده که باعث می شود تا هزینه نهایی کار بسیار کم شود وبرخی کلیشه ها از فلز تهیه می شوند که باعث می شود تا کیفیت کار بسیار بالا روند ولی هزینه نهایی چاپ انجام شده تا نسبت به چاپی که به کمک کلیشه پلاستیکی انجام می شود کمی بالاتر رود. به طور کلی امروزه به جز زمان هایی که چاپ به کمک لیزر انجام می شود وجود کلیشه ها جزوء موارد واجب برای انجام عمل چاپ می باشد. در چاپ سیلک تکنیکهای مختلفی برای تهیه کلیشه وجود دارد که دو روش برش (استفاده از پروفیلم ها) و متد فتومکانیک (استفاده از مواد حساس) از متداول ترین آنها هستند.
متد برش، در چاپ سیلک
طز کار این روش به این شکل است که ابتدا کلیشه ها را برروی پروفیلم ها نصب می کنند سپس این کلیشه ها را به رنگ آغشته می کنند تا با حرکت و فشار دادن این کلیشه ها بررروی پارچه عمل چاپ انجام شود. برای تهیه کلیشه با استفاده از پروفیلم ها نیازی به فیلم نگاتیو نیست، در صورتی که در متد فتومکانیک، تهیه فیلم نگاتیو (فیلم مدل) الزامی است.
به طور کلی پروفیل ها به شکل رول شده مورد استفاده قرار می گیرند و از دولایه چسبیده شده به هم تشکیل شده اند. این لایه ها شامل یک لایه ژلاتینی یا مومی شکل که قابلیت برش دارد یک لایه پوششی محافظ که از جنس سلولوئید می باشد بوجود آمده است. این پروفیلها به شکلی ساخته شده اند که تصویری که باید برروی پارچه و یا پلاستیک به چاپ برسد در زیر آن حکاکی شده است . رنگ ها برروی این حکاکی ها کشیده می شود. پروفیل ها بیشتر در رنگ های سبز روشن، خاکستری، آبی، صورتی، قرمز و بنفش کمرنگ وجود دارند . برای تهیه کلیشه های که عمل چاپ را انجام میدهد ابتدا با ایجاد خرشهایی بر روی سطح ژلاتینی که وجود دارد و سپس جدا کردن این سطح از سطح محافظی که در بالا به آن اشاره کردیم عملا کلیشه ای که برای چاپ مناسب مناسب می باشد تهیه می شود. این فضاهای نگاتیو پس از انجام کلیشه، محل عبور رنگ در مراحل چاپ خواهند بود.
یکی از مزیت هایی استفاده از کلیشه ها به کمک فیلم ها بوجود می آورند این است که هزینه تمام شده کار بسیار پایین می باشد و در زمان کمی می توان تعداد کلیشه های زیادی را بدست آورد. کار برش پروفیل ها بسیار راحت می باشد برای انجام این برش می توان از یک میز چوبی استفاده کرد یا حتی می توان از یک میز شیشه ای یا طلق ضخیم استفاده کرد فقط نکته ای که باید به آن دقت کنید این است که در زیر این میزها باید لامپ هایی قرار گیرد تا بتوان به کمک آنها مراحل برش را دقیقتر انجام داد و به این شکل کیفیت کار نهایی خبلی بهتر شود.
پس از نصب طرح اصلی روی میز کار، پروفیلم انتخاب شده را روی طرح موردنظر قرار میدهیم، به شکلی که لایه ژلاتینی آن به سمت بالا و لایه محافظ آن به طرف پایین و روی سطح تصویر قرار بگیرد.
برای جلوگیری از حرکت پروفیل از چسب کاغذی استفاده می شود آن هم به این شکل که به کمک چسب کاغذی پروفیل را برروی تصویر مورد نظر ثابت می کنیم سپس قسمت هایی که قرار است چاپ شود روس سطح پروفیل با تیغ واکسن، تیغ کاتر و یا اسکالپل با دقت برش می دهیم.
نکته ای که باید به آن دقت شود این است که برش ها روی مواد ژلاتینی به شکلی انجام شود که فقط لایه ژلاتینی بریده شود به همین دلیل هم باید نهایت دقت را انجام داد. سپس قسمت هایی که به کمک تیغ ها برش زده اید را از سطح لایه جدا کنید تا ماکت نگاتیوی که مدنظرتان است بدست آید.
بطور کلی برای برش خطوط ساده می توان از تیغه های واکسن، کاتر و اسکالپل استفاده کرد ولی برای برش دو خط موازی می توان از تیغه های برشی که به صورت موازی در کنار هم قرار گرفته اند استفاده کرد . از این تیغه ها برای برش طرح هایی که داررای خطوط موازی ، محنی شکل و یا حتی دایره ای شکل می باشد استفاده می شود . از ویژگی هیا این تیغه ها این است که می توان فاصله ی بین این تیغه ها را به کمک یک پیچ کم یا زیاد کرد تا به این شکل بتوان بهترین استفاده از این ابزارها را داشت.
به این شکل می توان یه کلیشه ی بسیار خوب از جنس ژلاتین را بدست آورد تا به کمک آن بتوان چاپی بسیار دقیق و با کیفیت بدست آورد.